de zin van het bestaan

Rond de zomer vroeg ik in het kader van de opleiding aan mensen, denk jij na over de zin van je leven, over de zin van je bestaan? Een te grote vraag die lastig te beantwoorden is. Want wie is in staat de zin van leven te benoemen, verwoorden? Ik zelf, zocht het ook in een groot verhaal.

Een paar maanden verder. Het grote verhaal staat nog steeds. Tegelijkertijd in het besef van zin, betekenis van leven, zijn de momenten in het ‘hier en nu’ wezenlijker geworden. Het is relatief eenvoudiger om over de toekomst na te denken, over de ‘trage vragen’ van het leven. Maar wat vraagt het ‘hier en nu’ van mij? Welke vraag wordt aan mij gesteld?

Viktor Frankl zegt over de vraag aan betekenis, de vraag naar zin van het leven wordt niet door de mens, maar aan de mens gesteld. Het leven stelt deze vraag aan ons, aan ieder persoonlijk. En van ons wordt verwacht om de vraag zo betekenis vol te beantwoorden. Elke situatie heeft in potentie zin en betekenis. In potentie, omdat het aan ons is om die zin en betekenis te ontdekken.

Wat is zin, wat is betekenis? Betekenis is volgens Frankl iets wat we eerder ontdekken dan uitvinden. Betekenis ontdekken we door te leven, vooral door liefde, het scheppen van dingen en de manier waarop we naar dingen kijken. Door betekenis aan het lijden te geven, wordt het verdraagbaar.

En als ik de levensles van Frankl in het leven van ‘hier en nu’ toepas, dan kom ik mezelf eerst tegen. Door te leven in liefde, de manier waarop ik naar dingen kijk. En daar is de vraag die het leven aan mij stelt. Hoe kijk ik naar leven, naar mezelf, naar de ander. Durf ik te verdragen wat ik daar tegenkom. Jan Rotmans deelde een mooie boodschap. In wezenlijke veranderingen binnen organisaties en samenleving komen we ten diepste uit bij onszelf. Daar waar we ons eigen angst durven te ontdekken en te erkennen, ontstaat ruimte voor verandering.

De vraag naar zin, betekenis van ons bestaan ontdekken door te leven, door liefde. Jacques Graste schreef: ‘Aandacht is liefde en liefde is aandacht. Aandacht betekent liefdevol kijken, zonder bijbedoelingen, zonder doel. Aandacht betekent een opschorting van het denken, om leeg te worden en te wachten op inspiratie’.

Met aandacht, liefde kijken. Niet om het leven uit te vinden, maar om te ontdekken. De vraag die aan mij gesteld wordt. In het ‘hier en nu’. Het is aan mij om houding te bepalen, te ver-dragen wat ik tegenkom. Om vanuit daar naar de ander, verder te gaan.